Azerbaycan COP29 başa catdı.
Kasım ayının 11 den başlayan COP29 kasm 24 de başa catdı.
Peki, COP29 Azerbaycana ve dünyaya ne verdi,yahut ne vaad ediyor…
COP29 dan dolayı dünyanın 196 ülkesinden 72 min iştirakı var idi. 80 ülkenin prezidenti, vitse prezidenti, baş başkanı iştirak ediyordu.Kardeş Türküyemizden 1800 kişi müsafirimiz oldu. COP tarihinin en büyük ve en ihtişamlı sammitine ev sahipliyi yaptık. Bazı ülke iştirakçılarının fikirlerini dikketinize catddırım:Cin nümayendesi Baderşnayder-Azerbaycan COP 29 kecirmekle cok büyük tarihi sıcrayış etdi.
Gayser Navab:Azerbaycan tüm dünya ictimayetini bir araya getirmek gücüne sahipdir.
Afrika nümayendesi:Düzü Azerbaycandan böyle ihtişam beklemiyorduk.Demek ki, Azerbaycanı cok kücümsemişiz. Bu türk ülkesini cok sevdim. Hala cok Lezzetli Azerbaycan mutfagı tam bir efsane-dedi.
COP29 bize ve dünyaya ne verecek.. İklim deyişikliyile baglı bir sıra kararlar alındı. Dogrusu bu kararların neticesine hic de inanmıyorum. Cünki COP27 alınan kararlar hala da netice vermeyip.
İklim deyişikliyi deyiliyor ya, bu sadece ormanlar, denizer,fabrikalar, petrol kuyuları deyil. Bu arada sammitdə az kala dünyada oluşan dogal afetler-deprem, sunami ve aralıksız yagan yagmurların sebebi Azerbaycanın petrol kuyuları, 9 milyon nufusu olan ülkemizde olan arabaları sayılacaktı. Lakin Cümru Başkanımız I. Aliyev böyle “mehriban düşmanlara” cok güzel cevap verdi.
Petrol kuyularımız varmış.. Ne yapalım, petrolumuzu cıkarmayallımmı?
Fabrikalarımız varmış. 5, bilemedim 6 fabrikamız var. Kapatallımmı?
9 milyon nufusun yarısı yabancı ülkelerde yaşayan Azerbaycanda ne kadar araba ola bilir ki… Bunlara gönderme yapılacagına cok isterdik ki, sammitde Azerbaycanın 30 sene boyunca maruz kaldıgı ermeni istilası nın ülkemize vurdugu ekoloji zararlardan, Rusiyanın Ukrayna topraklarına vurdugunu derin kimyasal kirlilikden, Kazzada, Suriyada savaşlardan dolayi düzelmesi nerdeyse mümkün olmayan ekoloji zararlardan konuşulaydı. Lakin bunlar söz konusu olmadı.
Ermenistanın ülkemize vurdugu zarar sadece soyqırım deyildi ki. Nehrlerimiz zehirlendi, kaynak sularımız mahf edildi, tarihi yapılarımız ya dagıdıldı, ya yakıldı, ya da ermeni yapısıymış gibi üzerinde oynanıldı. Oysa ermenilerinn Kafkazda göründüyü tarih malum. Kadim camilerimiz domuz ahırına dönuşdürüldü. Nehrlerimizin üzerinde tuvaletler yaptılar, Kanalzasiyonlarını nehrlerimize akıtdılar. Ormanlarımızı yaktılar, şehirlerimizi, köylerimizi haritadan sildiler.Ben özgüllüyüne kavuşmuş şehirlerimizi, köylerimizi gezdim. Yakılan, dagıtılan sadece evler deyildi… O uculan divarların arasında yarım kalmış hayatlar, mahf edilən hayeller “gördüm”. Sakin gezmek, bakmak mümkünsüz. Her harebeden Anne deye cıglık atan cocuk bagırtılarını, nişanlı kızların feryadını, karnı şişlenip bebesı cıkarılan genc annelerin Allah deye “cagrışları vardı”. Kacmaga fırsat bulamamış ailelerin bir-birine sarılaraq yakılmış iskiletleri vardı. Ne YAZIK ki, sammitde bunlar söz konusu olmadı. Zaten Ermenistan tüm bunlardan korkarak sammite kimseni göndermedi.
COP29 bir sıra sazişlər, mukavileler baglandı. Bu mukavileler Azerbaycan Respublikasının prezidenti sayın İ. Aliyev tarafından İklim deyişimlerinin fasatlarının(zararlarını) kücük ada ülkelerinine olan zorluklarının halli meselesinin COP29 başkanlıgının prioriteti sayılmalıdır. İtki ve zarar Fondunun(boss and Damage Fund) yaradılması Misirde kecirilmiş COP27 zamanı karar alınmışdı. Font İklim deyişimlerinin tesirlerine en hassas ülkelerine maliyyə yardımı göstermek maksadı taşıyor.
Birleşik Arap Amirliklerinde kecirilmiş COP28 zamanı Fondun fealiyyete başlaması kararına varılmıştır.
COP29 başkanlıgının ve zarar Fondunun fealiyyete başlanması istikametinde önemli addımlar atıldı. Dünya Bankası ile yakın emektaşlık carı yılın eylul ayında Fondun İdare heyyətinin Bakıda kecirilmiş 3 cü toplantı zamanı Fondun calışmaga başlaması ücün önemli İşler görup. Fondun calışmak başkanlıgına İbrahema Şeyk Diond atandı.
Hazırda Fondun meblagı 730 milyon dollardır. 2035 yılına kadar Fond 300 milyard dollar olacağı planlaşdırılır. Lakin men tüm bunların bize-türk dünyasına bir yardımı olacağına inanmıyorum.
COP29 dan bize ne kaldı…
Azerbaycanı bir daha dünyaya tanıtmış olduk. Kendimize yeni tereftaş, dost ülkeler kazandık.Müsafirlerimiz kendi gözleriyle gördülər ki, Azerbaycan hic de düşündükləri gibi deyil. Azerbaycanın cok güzel eyitim görmüş Cumru Başkanı var. O hem de cok böyük siyasetcidir,böyük liderdir. Azerbaycan hec de kainatı zehirlemir. Azerbaycanın böyük ormanları, bol sulu, verimli toprakları var. Müsafir seven xalqımız var.
COP tarihinin en büyük, en ihtişamlı tarihini Azerbaycanda yaşadı.
Bu arada, Azerbaycan 7 ay sonra-hazirda ayında daha bir büyük toplantıya ev sahipliyi yapacak.”Davamlı ormancılık ve biomüttefiklik ücün Sinerji:Yeşil Dünya naminə emektaşlık Dialogu” adlı Beynelhalk Konfrans olacak.
Hatırlatım ki, konfrans ormancılık ve biomüttefiklik sahesinde global cagrışları müzakire etmek ücün bilim insanlarını, ekoloqları, siyasetcileri, Beynelhalk teşkilatları, Özel sektor ve vetendaş cemiyyeti nümayendelerini bir araya getirecek.. Tüm meraklı tarafları bu konfransa davet ediyoruz. Birlikdə az orman örtüyünə sahip olan ülkelerin problemlərini hall etmeye, global dayanıklıga pay veren innovativ hallerine teşfik etmeye ve taraftaşlıkları güclendirmeye calışacagık. Konfrans en güzel tecrübelerin bölüşülmesi ve daha yeşil gelecek ücün emektaşlıgın inkişafı ücün mühüm platforma olacak. Meraklı olan her kes davetlidir.
Dünya Nagıyeva.