Ankara’da bir otelde düzenlenen Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Üçlü Mekanizma Toplantısı’nda konuşan Fidan, Türkiye’nin olağanüstü bir toplantıya ev sahipliği yaptığını söyledi.
Fidan, 3 ülkeden 9 bakanın toplantıya katıldığını belirterek, söz konusu ülkelerin bölgede ve Türk dünyasında farklı alanlarda yapmayı planladığı ortak projelerin ele alındığını kaydetti.
Katkılarından dolayı bakanlara teşekkür eden Fidan, hacim olarak dünyanın en büyük ticaretinin Asya ile Avrupa arasında olduğunu söyledi.
Fidan, Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan’ın bu güzergahın merkezinde olduğunu vurgulayarak, Kovid-19, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Orta Doğu’daki gelişmeler nedeniyle tedarik zincirinde kırılmalar olduğunu hatırlattı.
Bu durumun, küresel düzeyde çok ciddi ekonomik yansımaları olduğuna dikkati çeken Fidan, “Asya ile Avrupa kıtaları arasında en güvenilir, en hızlı ekonomik güzergah Orta Asya-Hazar Denizi-Güney Kafkasya ve Türkiye hattıdır.” dedi.
Ankara Bildirisi imzalandı
Fidan, bugünkü toplantıda Orta Koridor’a yönelik altyapı çalışmaları ve ortak faaliyetlerin ele alındığına değinerek, “Gümrük uygulamaları ve mevzuatların uyumlaştırılması konusunu ele aldık. Elektronik hizmetlerin kullanımının yaygınlaşması için yapılabilecekleri değerlendirdik. Buna ilaveten, ticaretteki engellerin aşamalı biçimde kaldırılması yönünde atılabilecek adımları görüştük.” diye konuştu.
Bu konuların, teknik düzeyde ele alınmaya devam edileceğine işaret eden Fidan, toplantının sonunda Ankara Bildirisi’nin imzalandığını açıkladı.
Fidan, bildiride ticaret, yatırım, lojistik ve transit taşımacılık alanlarında atılacak adımların kayda geçirildiğini bildirerek, altyapı projelerine de hız verilmesi kararının alındığını belirtti.
Öncelikli sektörlerde yatırımların teşvik edilmesi hususunda mutabık kalındığını aktaran Fidan, bildiri ekinde eylem planı ile ilerleyen dönemler için izlenecek yol haritasının belirlendiğini söyledi.
Fidan, enerji krizi, düzensiz göç baskısı, terör ve aşırıcılık gibi problemlerle karşı karşıya kalındığını vurgulayarak, “Böylesi bir jeopolitik ortamda, Türk dünyası içerisindeki dayanışma ihtiyacı da giderek artmaktadır.” ifadesini kullandı.
Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) bu yönde giderek önem kazanan bir rol oynadığına dikkati çeken Fidan, teşkilatın geçen yıl yaptığı faaliyetlere ilişkin bilgi verdi.
Bu yıl 2 önemli zirvenin yapılacağını anlatan Fidan, gayri resmi zirvenin Macaristan’da, 12. Resmi Zirve’nin ise Azerbaycan’da düzenleneceğini bildirdi.
Fidan, bağlantısallık meselesinin ve Orta Koridor’un geliştirilmesi konusunun bugünkü toplantının ve TDT’nin programının ana hedeflerinden olduğunu anlattı.
Teşkilatın 2040 Vizyon Belgesi’nin, ulaştırma ve ticaret alanlarında sağlam bir çerçeve sunduğuna değinen Fidan, bu bağlamdaki çalışmaların TDT çerçevesinde daha da derinleştirileceğini dile getirdi.
Küresel gelişmelerin de ele alındığını bildiren Fidan, şunları kaydetti:
“Türk dünyası olarak Ukrayna’da adil ve kalıcı barışı destekliyoruz. Afganistan’ın izole edilmemesi ve bu ülkenin komşularıyla barış içinde yaşaması gerektiğini savunuyoruz. İsrail-Filistin ihtilafının kalıcı çözümü için 1967 sınırları temelinde; başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin kurulmasına desteğimizi vurgulamaktayız.”
Fidan, Suriye’deki durumun da görüşüldüğüne işaret ederek, egemenliğini tam olarak tesis etmiş, terörden arınmış, istikrar ve refaha kavuşmuş bir Suriye görmenin arzu edildiğini kaydetti.
Suriye’nin yeniden imarı ve ayağa kaldırılması için uluslararası toplumun üzerine düşen sorumluluğu olduğuna inandıklarını aktaran Fidan, “Suriye’nin bölgesinde ve uluslararası toplumda hak ettiği yeri alması için gereken tüm desteği sağlamaya devam edeceğiz.” diye konuştu.
Fidan, Azerbaycan ve Özbekistan ile olan ikili ilişkilerin mükemmel seviyede olduğunu vurgulayarak, bu üç ülkenin bölgenin refahını artıracak çalışmalara öncülük etmeye devam edeceğini sözlerine ekledi.
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov da üçlü basın toplantısında yaptığı konuşmada, Bolu Kartalkaya’daki otel yangınında hayatını kaybedenler için taziyelerini ileterek, yaralılar için de şifa temennisinde bulundu.
Bayramov, ekonomi, ticaret, yatırımlar, ulaşım gibi konuları görüştüklerini belirterek, enerji, yenilenebilir enerji alanındaki potansiyel projeler konusunda fikir alışverişinde bulunduklarını kaydetti.
Orta Koridor’u da ele aldıklarını aktaran Bayramov, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ve Alat Deniz Limanı’nın kapasitesinin artırılmasını da müzakere ettiklerini ifade etti.
Bayramov, çevre sorunlarıyla ortak mücadele konularının da müzakere edildiğini anlatarak, Türkiye ve Özbekistan’a Bakü’de düzenlenen COP29’a aktif katılımları dolayısıyla teşekkür etti.
Bölgesel konuları da görüştüklerini bildiren Bayramov, “Gazze’de ateşkese uyulmasının önemi vurgulandı. Azerbaycan’ın birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararları doğrultusunda İsrail-Filistin çatışmasının iki devletli çözümünü desteklediğimizi ve bu doğrultuda diplomatik çabalarımızı sürdüreceğimizi özellikle vurguladık.” dedi.
Suriye’deki son gelişmelerde Türkiye’nin olumlu rolü vurgulandı
Bayramov, Suriye’deki son gelişmelerde Türkiye’nin olumlu rolünü vurguladıklarını ve Suriye’nin yeniden kurulması ve uluslararası ilişkiler sisteminde aktif rol almasının önemine değindiklerini anlatarak, Türkiye ve Özbekistan ile Suriye’de de işbirliği yapacaklarını kaydetti.
Ermenistan işgalinden kurtarılan bölgelerdeki imar ve ihya çalışmalarını mevkidaşlarına aktaran Bayramov, Karabağ ve Doğu Zengezur’un yeniden inşasında yer alan Türkiye ve Özbekistan’a teşekkür etti.
Bayramov, Ermenistan ile barış müzakerelerinde de değinerek, “Barış anlaşmasının tamamlanması büyük önem taşıyor fakat Ermenistan anayasasında halen Azerbaycan’a karşı toprak iddialarının bulunması ve bu ülkedeki intikamcı eğilimler endişeye neden oluyor. Azerbaycan bu husustaki yapıcı çabalarını sürdürecektir.” diye konuştu.
Bugün yapılan toplantıda üç ülke arasında Ankara Bildirisi’nin ve ulaştırma alanındaki yol haritasının imzalandığını hatırlatan Bayramov, bugünkü müzakerelerin ve elde edilen mutabakatların bölgenin kalkınmasına ve refah seviyesinin yükselmesine büyük katkı sağlayacağını sözlerine ekledi.
Özbekistan Dışişleri Bakanı Bahtiyar Saidov
Özbekistan Dışişleri Bakanı Bahtiyar Saidov, “Bizler, Orta Asya’da iyi komşuluk ilişkilerimizi güçlendirmenin yanı sıra uzak ve yakın coğrafyadaki stratejik ortaklarımızla karşılıklı yarar sağlayan işbirliğimizi derinleştirmek konusunda kararlıyız.” dedi.
Saidov, Ankara’da düzenlenen Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Dışişleri, Ticaret, Ekonomi ve Ulaştırma Bakanları Üçlü Toplantısı sonrasında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile katıldığı üçlü basın toplantısında konuştu.
Bolu Kartalkaya’daki otel yangınında hayatını kaybedenler için başsağlığı dileklerini ileten Saidov, yaralılara şifa temennisinde bulundu.
Bakan Saidov, üçlü formatta gerçekleştirdikleri toplantının beklediklerinden daha başarılı geçtiğini ve kardeş ülkeler arasındaki stratejik ortaklıkta yeni ufuklar açtığını belirterek, 2022’de, ilk kez Taşkent’te gerçekleşen üçlü toplantının devamı olan bu etkinliğin stratejik girişimlerin görüşülmesi ve uygulanması açısından etkili bir platform haline geldiğini kaydetti.
Cumhurbaşkanlarının siyasi iradeleri sayesinde Özbekistan, Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişkilerin tarihi açıdan en yüksek gelişme noktasına ulaştığını vurgulayan Saidov, geçen yıl ülkesinin Türkiye ile kapsamlı stratejik ortaklığın derinleştirilmesine ilişkin ortak belgeler imzaladığını, Azerbaycan ile ilişkilerinin müttefiklik düzeyine çıkarıldığını anımsattı.
Saidov, “Bu toplantılar üçlü işbirliğinin güçlendirilmesinde önemli bir adım olmakla birlikte, aynı zamanda stratejik çıkarlara dayalı ikili ilişkiler için yeni fırsatların kapısını açacaktır. Son yıllarda ikili ve çok taraflı formatlarda işbirliklerimiz daha önce görülmemiş bir düzeyde güçlenmiş, yeni dinamikler ve pratik yönler kazanmıştır.” diye konuştu.
Toplantıda Özbekistan, Azerbaycan ve Türkiye arasındaki bölgesel, uluslararası politika, ticaret, ekonomi, yatırımlar, ulaştırma alanlarındaki stratejik ortaklığın daha da güçlendirilmesi konularını ele aldıklarını ifade eden Saidov, toplantıda farklı alanlarda karşılıklı yarar sağlayan ilişkileri daha da ileriye taşıyacak yeni öneriler geliştirdiklerini ve uluslararası kurumlar kapsamındaki diyaloğun sistemli bir şekilde geliştirilmesi konusunda mutabık kaldıklarını aktardı.
“İşbirliğimizi derinleştirmek konusunda kararlıyız”
Saidov, ülkelerin küresel alanda ortak çıkarlarını etkin biçimde öne çıkarmanın, uluslararası gündemin temel konularına yönelik ortak bir yaklaşım sergilemenin her zamankinden daha önemli hale geldiğini anlatarak, şöyle devam etti:
“Dünyadaki çelişkili duruma rağmen Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in güçlü siyasi iradesiyle açık, yapıcı ve girişimci bir dış politika izlemenin yeni Özbekistan’ın uluslararası arenadaki özelliği haline geldiğini söylemek abartı olmaz. Bizler bu bağlamda Orta Asya’da iyi komşuluk ilişkilerimizi güçlendirmenin yanı sıra uzak ve yakın coğrafyadaki stratejik ortaklarımızla karşılıklı yarar sağlayan işbirliğimizi derinleştirmek konusunda kararlıyız. Günümüzdeki karşılıklı bağlantılı durumdaki dünyada ekonomik diplomasi, uluslararası ilişkilerin temel direklerindendir. Özbekistan, bu üçlü işbirliğinden yararlanarak, bu alanda yeni fırsatlar yaratmaktan yanadır.
Ülkelerimizin toplam nüfusu bugün 140 milyona yaklaşıyor. Bu büyük potansiyeli etkin bir şekilde değerlendirerek yakın gelecekte ticaret hacmimizi en az iki katına çıkarma imkanı vardır. Bu bağlamda karşılıklı ticaretin teşviki için yeni mekanizmaların aktif şekilde devreye sokulması konusunda mevkidaşlarımla detaylı görüş alışverişinde bulunduk.”
Özellikle lojistik zincirlerinde ciddi muammalar bulunurken, üç kardeş ülkenin coğrafi yerleşimi ve transit potansiyelinin stratejik öneme sahip olduğunu kaydeden Saidov, bu alanda yakın işbirliğinin sadece yük taşımacılığının istikrarını sağlamakla kalmayacağını aynı zamanda çağdaş küresel pazarların gereksinimlerini karşılayan yeni ulaşım koridorlarının yaratılmasına da olanak tanıyacağını vurguladı.
Saidov, “Türkiye ve Azerbaycan bugün Orta Koridor’un batı kapısı konumundayken, Özbekistan tıpkı kadim İpek Yolu gibi stratejik bir kavşak noktası olarak ortaya çıkıyor. Türkiye ve Azerbaycan firmalarının yeni pazarlara açılması için Özbekistan’ın ulaşım ve lojistik merkezi olarak kullanılması konusunda kapsamlı bir istişare yaptık. Özellikle biz, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye, Avrupa uluslararası taşımacılık koridorunun olanaklarından geniş ölçüde yararlanarak taşımacılığın artırılması konusunda görüş alışverişinde bulunduk.” ifadelerini kullandı.
“Türk kardeşlerimizi tebrik ediyorum”
Saidov, ortak tarihi, zengin Türk-İslam kültürünü dünyaya daha geniş bir şekilde tanıtmak için birlik içinde olmaları gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Bu bağlamda Türk kardeşlerimizi, 14 Ocak’ta büyük bilim adamı Ahmet El Fergani’nin adını taşıyan uydunun uzaya başarıyla fırlatılması dolayısıyla içtenlikle tebrik ediyorum. Bu tarihi vaka, Türkiye’nin bilimsel ve teknolojik açıdan ulaştığı yüksek seviyeyi gözler önüne serdiği gibi ortak kültürel ve entelektüel mirasımızla çağdaş başarılarımız arasında ayrılmaz bir bağı da yansıtıyor. Bizler, Türk meslektaşlarımıza, dünya medeniyetinin gelişmesinde eşsiz katkılarda bulunan büyük atalarımızın zengin mirasının geniş çapta tanıtılmasına sağladıkları büyük katkılarından dolayı derin şükranlarımızı sunduk.”
