Zeytinyağının Mucizevi Etkileri
Zeytinyağı, bütün zeytinlerin (Olea europaea L.) preslenmesiyle elde edilir. Yemek pişirme, kızartma ve salata sosu için yaygın olarak kullanılan bir bitkisel yağdır. Ayrıca kozmetiklerde, sabunlarda, ilaçlarda ve lambaların aydınlatılmasında kullanılır.
Keskin bir aroması ve hafif acı bir tadı olan parlak sarı veya yeşilimsi veya altın rengindedir.
Zeytinyağı, binlerce yıldır Akdeniz kültürlerinin temel gıdası olmuştur, Antik Yunanlılar ve Romalılara kadar uzanır ve günümüzde bile bölgedeki en popüler yemeklik yağ olmaya devam etmektedir. Aslında, beslenme uzmanları Akdeniz havzasının en uzun yaşayan nüfuslardan bazılarına ev sahipliği yaptığına inanıyor çünkü tipik günlük diyetleri zeytinyağı, kuruyemişler ve yağlı balıklardan gelen sağlıklı yağlar açısından çok zengindir.
Diğer yemeklik yağlarla karşılaştırıldığında, zeytinyağı, sızma zeytinyağında bulunan güçlü polifenol bileşikleri ve tüm sınıflarda bulunan yüksek orandaki tekli doymamış yağ asitleri sayesinde kronik ve dejeneratif hastalıklara karşı bir-iki yumruk atma konusunda eşsiz bir potansiyele sahiptir. Sonuç olarak, zeytinyağı tüketimi iyileştirilmiş kolesterol seviyelerinden daha iyi ruh haline ve daha güçlü kemiklere kadar her şeyle ilişkilendirilmiştir.
Zeytinyağının sağlık faydalarından bazıları:
Kardiyovasküler (Kalp) Sistemimiz İçin faydası:
Zeytinyağı tüketimi, daha düşük LDL kolesterol (kötü kolesterol) seviyeleri ile ilişkilidir. Zeytinyağı polifenoller açısından zengindir. Bu polifenoller kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Zeytinyağı, bu nedenle hipertansiyon hastaları için faydalıdır.Yukarıdaki tüm etkiler kalbimizi çeşitli bozukluklardan korumaya yardımcı olur.
Kanser Riskini Azaltır:
Zeytinyağında bulunan polifenoller iyi antioksidanlardır. Zeytinyağı tüketimi, bağırsak, meme, kolon, endometrium, prostat vb. kanserlerinin riskini etkili bir şekilde azaltır.
Diyabet Mellitus (Şeker hastalığı) hastalığına olumlu etkisi:
Zeytinyağı, tirosol adı verilen bir antioksidan içerir. Tirosol, insülin direncini iyileştirerek kan şekeri seviyelerinde ani artışları önler. Zeytinyağı, tip 2 diyabet hastalarına faydalıdır
Felç Riskini Azaltır:
Zeytinyağındaki polifenoller kandaki kolesterol seviyelerini düşürür. Böylece beyne kan sağlayan atardamarlarda kolesterol birikmesi önlenir. Bu da felç riskini büyük ölçüde azaltır.
Antimikrobiyal etkisi:
Zeytinyağı oleuropein içerir. Oleuropein güçlü antibakteriyel, antiviral ve antifungal özelliklere sahiptir. Zeytinyağı tüketmek bizi çeşitli enfeksiyonlardan korur.
Sindirim İçin Faydası:
Zeytinyağı sindirim sistemimizi yağlar ve sağlıklı tutar. Ayrıca düzenli bağırsak hareketlerini koruyarak kabızlığı önler. Zeytinyağının düzenli olarak tüketilmesi sindirim hastalıklarını önler.
Nöroprotektif (Nöron hasarı üzerine) etkileri:
Alzheimer, beyinde beta-amiloid plakların birikmesiyle karakterize bir nörodejeneratif hastalıktır. Alzheimer hastalığında hafıza kaybı görülür.
Zeytinyağında bulunan oleocanthal bu plakları temizlemeye yardımcı olur ve böylece Alzheimer hastalığı olan hastalarda iyileşme gösterir. Zeytinyağı öğrenme ve hafıza eksikliklerini etkili bir şekilde tersine çevirir.
Kilo Vermeye Yardımcı Olur:
Zeytinyağı, oleik asit gibi tekli doymamış yağ asitleri açısından zengindir. Tekli doymamış yağ asitleri kalbimiz için iyidir ve ayrıca ideal kan şekeri seviyelerini korumaya yardımcı olur.
Zeytinyağı ayrıca tokluk hissi verir, böylece daha az yemek yememizi sağlayarak kalori alımımızı azaltır. Bu da kilo kaybına yol açar.
Anksiyete ve Depresyonu Azaltır:
Zeytinyağı nöroprotektif etkiler gösterir. Anksiyete ve depresyonu etkili bir şekilde azaltmaya yardımcı olur.
Zeytin yapı alırken nelere dikkat etmek gerekiyor.
Zeytin yağı alırken, erken hasat, soğuk sıkım ve Serbest yağ asitliği değeri dikkat etmek gerekiyor. Erken hasat ve soğuk sıkım işleme prensipleri tam anlamı ile uygulanarak zeytinin meyvesinde doğal olarak çok yüksek oranda bulunan fenolik bileşenlerin en üst düzeyde zeytinyağına geçişini sağlamaktır.
Serbest yağ asitliği değeri % 0,2-0,5 ise çok iyi bir yağdır. Genelde % 0,5-0,8 arasında olan yağlarda tercih edilebilir.
Unutmayalım, kaliteli bir zeytinyağı bize inanılmaz sağlık getirecektir.
Kaynaklar:
1-National Center for Biotechnology Information (NCBI). Olive oil consumption and human health: A narrative review [Internet]. [cited 2023 Aug 11]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30415757
2-National Center for Biotechnology Information (NCBI). Potential Health Benefits of Olive Oil and Plant Polyphenols [Internet]. [cited 2023 Aug 11]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5877547
Prof. Dr. Hüseyin Aşkın AKPULAT
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü