Türkiye ile Yunanistan arasında 30 Ocak 1923’te imzalanan mübadele sözleşmesi gereğince doğdukları topraklardan 101 yıl önce ayrılarak Sinop’a yerleşen mübadillerin torunları, kentte açtıkları Kültür Evi’nde kültürlerini gelecek kuşaklara aktarmaya çalışıyor.
Kentte yaşayan mübadiller tarafından kurulan Sinop Mübadele ve Balkan Halkları Kültür Araştırmaları ve Dayanışma Derneğince 5 yıl önce hizmete açılan Kültür Evi, mübadil kadınların bir araya gelerek sohbet ettiği, kızçeler ve mübadil yemekleri günleri gibi çeşitli etkinliklerin yanı sıra birinci kuşak mübadillerden kalan tarihi fotoğraflar ve eşyalara da ev sahipliği yapıyor.
Türkiye’nin farklı bölgelerinden gelen mübadiller tarafından sıklıkla ziyaret edilen Kültür Evi’nde, ilk mübadillerin kullandığı gaz lambaları, ölçü aleti, yayık, ev eşyaları, giysiler gibi eşyalar ile hayatını kaybetmiş birinci kuşak mübadillerin fotoğrafları yer alıyor.
Sinop Mübadele ve Balkan Halkları Kültür Araştırmaları ve Dayanışma Derneği Başkanı Kenan Aral, AA muhabirine, dedelerinden, atalarından miras kalan kültürü gelecek kuşaklara aktarabilmek için dernek üyeleri olarak yoğun çaba harcadıklarını söyledi.
Kentte yaşayan mübadiller olarak 2014 yılında dernekleşerek kültürel ve sosyal aktiviteler yapmaya çalıştıklarını anlatan Aral, bu tür etkinliklerle kültürlerinin devamlılığını sağlamayı amaçladıklarını belirtti.
Daha önce restore edilmiş tarihi bir yapıda faaliyet gösteren derneklerinin bir katını Kültür Evi’ne dönüştürdüklerini dile getiren Aral, burada atalarından kalan eşyalarla hayatını kaybetmiş mübadillerin fotoğraflarını sergilediklerini vurguladı.
Kültür Evi’ni ziyaret edenler duygusal anlar yaşıyor
Kültür Evi’ni ziyaret edenlerin anılarını tazeleme fırsatı bulduğuna işaret eden Aral, “Mesela geçen hafta Samsun’dan mübadil bir grup geldi 20-25 kişilik. Gezdiler, çok duygulandılar. Dediler ki, ‘Mübadeleyi ilk kez Sinop’ta yaşadık’. Hatta birisi gelirken derneğimize kullanılmak üzere bir hediye getirdi. ‘Bundan sonra köylerimizde atalarımızdan, dedelerimizden kalan eşyaları size getireceğiz’ dediler. Gözleri doldu.” dedi.
Aral, ziyaretlerde ziyaretçiler kadar kendilerinin de duygusal anlar yaşadığına dikkati çekerek, “Bazıları birinci kuşak mübadillerin fotoğraflarını inceleyerek, ‘Amcam, halam, dedem buradaymış’ diyerek fotoğraflarını çekiyor. Hatta canlı yayınla İstanbul’daki, Ankara’daki yakınlarına gösteriyorlar.” diye konuştu.
Birinci kuşak mübadillerden kendilerine miras kalan yüzlerce eski eşyanın ziyaretçilerin ilgisine sunulduğu Kültür Evi’nde bundan sonraki süreçte de farklı etkinlikler hayata geçirmeyi planladıklarını aktaran Aral, şunları kaydetti:
“Bundan sonra da Balkan ve Rumeli kültünü yaşatmak için elimizden geleni yapacağız. Mesela yemek kültürü, halk oyunları, koro çalışmaları, Balkan müzikleri… Bunları değişik çalışma programları yaparaktan genişletmeye çalışacağız. Unutulmaması, gelecek nesillere aktarılması için elimizden gelen her şeyi yapacağız. Kültür Evi’mizin tüm Türkiye’ye, Balkan coğrafyasına kadar yayılacağını düşünüyorum. Çünkü Balkan coğrafyasından da ziyaret edenler var, gelecek olanlar var.”
