Çamurlu Bulanık Sudan Bize İkram Edilen Meyve: ÜZÜM
Prof. Dr. Ali ALAŞ
alasali@hotmail.com
Üzüm (Vitis vinifera), Dünya’da en fazla alınıp, satılan tarımsal ürünlerden biridir. Üzümün on bin civarında varyetesi vardır. Çin, Hindistan, İran, Mısır, Türkiye, Brezilya ve Meksika daha çok taze üzüm üretimine odaklanmıştır. Diğer taraftan Almanya, Fransa, İtalya, Kanada, ABD ve Yeni Zelenda üzümden şarap üretimine ağırlık veren ülkelerdendir.
Üzüm ve yan ürünleri, karbonhidratlar, protein, yağ ve ağ asitleri, C vitamini, lifler, şeker ve mineraller açısından zengin olup, kuersetin, antosiyaninler, kateşin gibi çeşitli fitokimyasalların önemli bir kaynağıdır. Üzüm ve bileşenlerinde bulunan maddelerin antioksidan özelliği, kalp ve damarları koruyucu, yangı önleyici, anti-kanser, anti-diabetik, anti-obezite, yaşlanmayı geciktirici özellikler ve görevler de dahil olmak üzere çok sayıda farmakolojik özellikleri olduğu bilimsel çalışmalarla ortaya konulmuştur. Taze olarak tüketilmesinin yanı sıra üzüm suyu ve kuru üzüm gibi çok çeşitli ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır. Kan yapıcı özelliği sebebiyle anemi denilen kansızlık probleminin önlenmesi amacıyla ülkemizin birçok yöresinde üzüm tüketimi yaygındır. Yine ülkemizde, yeşil yaprakları da sarma yapımında oldukça yaygın olarak tüketilmektedir. Üzümden sirke üretimi de yapılmaktadır. Üzüm ve üzüm ürünlerinin gıda ve içecek sanayiinde de önemli kullanım alanları vardır.
Bilimsel araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre; Üzüm yapraklarının indirgenmiş ve indirgenmemiş şekerler, lipidler, vitaminler, potasyum, Magnezyum ve Çinko mineralleri bakımından zengin olduğu, üzüm meyvesinin ise proteinler, yağlar, C vitamini, Kalsiyum, Bor ve Fosfor mineralleri yönünden, üzüm posasının da Fosfor, Magnezyum, Kükürt, Demir ve Alüminyum yönünden zengin olduğu tespit edilmiştir.
FAO verilerine göre Dünya’da en fazla üzüm üretimi 13.494.811 ton olarak Çin’de gerçekleştirilmektedir. Ülkemiz, Dünya sıralamasında üzüm üretimi bakımından Fransa’dan sonra altıncı sırada yer almaktadır. Manisa, Denizli ve Mersin başta olmak üzere ülkemizin birçok ilinde üzüm üretimi yapılmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de 2022 yılında Meyveler, içecek ve baharat bitkilerinin toplam üretimi 26.835.669 ton olarak gerçekleşmiştir. Bunun % 15,5’ i yani 4.165.000 tonu üzüm üretimidir. Üzüm üretimi 2022 yılında bir önceki yıla göre % 13,5 daha fazla gerçekleşmiştir. Bir başka ifade ile üzüm üretimi çiftçilerimiz açısından çok önemli bir gelir kapısıdır.
Üzüm, kendisi topraktan çamurlu bulanık suyu alan asmalar vasıtasıyla Allah’ın kudret hazinelerinden gönderilen rahmani bir hediyedir. O halde üzümü her yediğimizde asıl hediye sahibini tanımamız dileği ile selam ve sevgilerimi sunuyorum.
