TIMSS 2023 SONUÇLARINI NASIL OKUMALIYIZ?
Prof. Dr. Ali ALAŞ
alasali@hotmail.com
Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu IEA tarafından her dört yılda bir 4. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilere uygulanan bir sınav vardır. Bu sınav, kısaca TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) olarak ta bilinmektedir. Bu sınavda öğrencilerin matematik ve fen alanlarında kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesi yapılmaktadır. Dünyanın en kapsamlı araştırmalarından biri olan bu proje sonuçları bütün Dünyada kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Uygulama için 4. ve 8. Sınıf düzeyinden örneklem okullar ve sınıflar seçilmektedir. Araştırmasında örneklem grubu “iki aşamalı tabakalı küme örneklem yöntemi” kullanılarak belirlenmektedir. Birinci aşamada, okullar örneklem için seçilmekte ve bu okullar, Türkiye için 12 bölgeyi (Türkiye İBBS-Düzey 1) kapsayacak şekilde devlet okulu-özel okul değişkenlerine bağlı olarak tabakalandırılmaktadır. İkinci aşamada ise örnekleme alınan okullardaki hedef sınıflardan bir veya iki sınıf şubesi örnekleme dâhil edilmektedir (TIMSS 2023 raporu).
Türkiye, TIMSS araştırmasına 1999 yılından itibaren düzenli olarak katılmaktadır. TIMSS 2023 uygulaması 4. sınıf düzeyinde, 59 ülke ve 6 bölgesel katılımcı; 8. sınıf düzeyinde ise 44 ülke ve 3 bölgesel katılımcı ile gerçekleşmiştir. 4. sınıf düzeyinde örnekleme seçilen 12 014 okuldan 360 079 öğrenci, 8. sınıf düzeyinde ise örnekleme seçilen 8786 okuldan 298 093 öğrenci ile TIMSS 2023 uygulaması tüm ülkeler düzeyinde tamamlanmıştır.
Ülkemiz, TIMSS 2023 araştırmasına katılan OECD ülkeleri arasında Güney Kore, Japonya ve Litvanya’dan sonra 4. sınıf matematik alanında 4. sırada yer almıştır. Bu alanda Türkiye’nin ortalama puanı, Litvanya hariç tüm Avrupa ülkelerinin üzerindedir.
Ülkemizdeki 8. sınıf öğrencilerinin akıl yürütme ve uygulama ortalama puanları, bilme alanına ait ortalama puandan yüksektir. Türkiye’deki 4. sınıf öğrencilerinin matematik alanındaki yeterlik düzeyleri yıllar içinde önemli değişiklikler göstermiştir. Üst düzeydeki öğrenci oranı da 2011’de %17 iken 2023’te %30’a çıkmıştır. İleri düzeydeki öğrencilerin oranı, 2011’de %4 iken 2023’te %24’e yükselmiştir.
TIMSS 2023 4. sınıf düzeyinde sınava katılan 58 ülkenin fen bilimleri başarısı ortalama puanı 494 olarak hesaplanmıştır. Bu sınavda Türkiye, 570 ortalama puan ile Singapur, Güney Kore ve Tayvan’dan sonra dördüncü sırada yer almıştır.
Sekizinci sınıf düzeyinde, TIMSS 2023 uluslararası matematik ortalaması 478 puandır. Türkiye, 8. Sınıf düzeyinde 509 puan alarak 13. Sıraya yerleşmiştir. Bu puan, 2019 sonuçlarının 13 puan üzerindedir. Türkiye’deki 8. sınıf öğrencilerinin matematik alanındaki yeterlik düzeyleri yıllar içinde önemli iyileşmeler göstermiştir. 1999’da %6 olan üst düzeydeki öğrencilerin oranı, 2023’te %20’ye yükselmiştir. 1999’da sadece %1 olan ileri düzey oranı, 2023’te %17’ye ulaşmıştır. Daha detaylı bilgiler için TIMSS 2023 raporuna bakılabilir.
Söz konusu bu başarıların yıllar içinde artış göstermesi çok önemsenmelidir. Ancak, her zaman bardağın boş tarafına bakmayı adet edinen, eğitim-öğretim alanında yapılan yatırımları idrak edip, takdir edemeyen ve aşağılık kompleksinden bir türlü kurtulamayan bazı çevreler bu başarılı sonuçları küçümseyebilir.
Çocuklarımıza ve gençlerimize yapılan yatırımların somut sonuçlarını gelecek yıllarda daha belirgin olarak alacağımızdan hiçbir şüphem yok. Sezai KARAKOÇ üstadımızın da dediği gibi: “… Hayat aşağıdan yukarı, bir koşmadan ibarettir. Bu yokuşu çıkarken insan bazen düşer, bazen kalkar fakat durmaz, yükselmek, daimen daha yukarılara çıkmak muvaffak bir ferdin ve milletin gayesidir. Başka milletler koşarken biz niçin mutavassıt bir hayata razı olalım.”
Kaynak: TIMSS 2023 raporu.
